احکام امر به معروف و نهی از منکر
509. در چه شرایطي ميتوانيم امر به معروف و نهي از منكر كنيم؟
بعض از شرایط امر به معروف به‌شرح زير است:
الف. امركننده به معروف و نهي‌كننده از منكر بايد خود معروف و منكر را بشناسد.
ب. بداند كه فاعل منكر، علم به منكر بودن آن عمل دارد و بدون عذر شرعي مرتكب ميشود.
ج. احتمال تأثير بدهد.
د. امر به معروف و نهي از منكر براي او ضرر نداشته باشد.
هـ. کسی که معروف را ترک و یا منکر را انجام می‌دهد بر ادامه عمل خود اصرار داشته باشد.
510. آيا كسي كه خودش به معروف عمل نميكند و مرتكب گناه ميشود، حق دارد ديگران را امر و نهي كند؟
آري، بر او هم واجب است كه با تحقّق شرايط، امر به معروف و نهي از منكر كند؛ البته بايد بداند كه اگر بخواهد سخنش در قلب ديگران جاي گيرد و تأثير بگذارد، با عمل و رفتار خود بهتر ميتواند به اين هدف دست يابد.
511. آيا امر به معروف و نهي از منكر بر شخصي كه شناخت و آگاهي كافي از معروف و منكر ندارد، واجب است؟
خير، واجب نيست؛ ولي بايد شرايط و مسائل امر به معروف را ياد بگيرد تا دچار اشتباه نگردد.
512. در فريضه امر به معروف و نهي از منكر، آيا يك بار تذكر دادن كافي است يا بايد چندين بار تكرار كند؟
اگر در تكرار تذكّر، احتمال تأثیر ميدهد، بايد تكرار كند.
513. اگر پدر يا مادر مرتكب گناه شوند، وظيفه فرزند در مقابل ايشان چيست؟ آيا نهي از منكر نسبت به ايشان بي‌احترامي محسوب نميشود؟
نهي از منكر ملازم با بي‌احترامي نيست، و فرزند ميتواند با كلام متين و اخلاق حسنه با پدر و مادر برخورد نمايد، و عواقب انجام معصيت را به ايشان تذكر دهد، و آنان را متوجه تكاليف شرعي نمايد، و درصورتي‌كه تأثير نكرد، وظيفهاي ندارد.
514. در محل كار تخلّفاتي را ميبينيم كه اگر به آنها تذكر بدهيم، ممكن است موجب محروميت از بعضی امتيازات مانند اضافهكاری، پاداش و ترفيع رتبه شود، وظيفه ما چيست؟
به‌طوركلي اگر خوف داشته باشيد كه بر اثر امر به
معروف و نهي از منكر، ضرر قابل توجهي به شما برسد، انجام آن واجب نيست، ولي چنانچه بتوانيد، لازم است از طرق غير مستقيم اقدام نمایيد.
515. در زمان حكومت اسلامي، اگر نيروي انتظامي در برخورد با مفاسد اجتماعي از خود جديّت نشان ندهد، وظيفه مردم چيست؟
اين واجب با وجود شرایط از كسي ساقط نميشود، مگر آنكه ديگران به اين فريضه عمل نمايند.
516. وظيفه كسي كه به مجلس تماشاي فيلمهاي مبتذل رفته است و ميداند امر به معروف و نهي از منكر با تمسخر حاضران مواجه ميشود، چيست؟
چنانچه احتمال تأثير نميدهد، نهي از منكر واجب نيست. ولي بايد خودش از مجلس خارج شود و اگر ناچار به ماندن است، نگاه نكند.
517. اگر كسي عملي را مرتكب شود كه مرجع تقليد من آن را حرام ميداند، ولي به نظر مرجع تقليد خودش جايز است، آيا بايد او را از آن عمل نهي كنم؟
خير، نهي او در اين خصوص مورد ندارد.