شک در نماز
127. اگر در بين نماز ظهر شك كند كه نيت نماز ظهر كرده يا عصر، چه بايد بكند؟
بايد به نيت ظهر، نماز را تمام كند، و صحيح است.
128. اگر هنگام قرائت تسبيحات اربعه نماز چهار ركعتي شك كند سه ركعت خوانده يا چهار ركعت تكليف چيست؟
شك سه و چهار در هر جاي نماز كه پيش آيد ـ اگر بعد از تأمل، ظّن به يك طرف پيدا نشود ـ بايد بنا را بر چهار بگذارند و نماز را تمام كنند و بعد از نماز، يك
ركعت نماز احتياط ايستاده يا دو ركعت نشسته به‌جا آورند؛ و نماز صحيح است.
129. كساني كه در نماز حواس‌پرتي دارند و شك ميكنند، وظيفهشان چيست؟
با حواس‌پرتي معمولي، نماز باطل نميشود؛ گرچه از ارزش آن كاسته ميشود و براي حضور قلب در نماز، انتخاب زمان و مكان مناسب، نماز اول وقت و در محل خلوت و نيز شركت در نماز جماعت توصيه شده است. توجه كافي به مقدمات نماز و دقت در آن، همانند وضوي شاداب گرفتن و گفتن اذان و اقامه و مستحبات ديگر، به‌جا آوردن نافلهها، توجّه به مفاهيم نماز و خود را در محضر خدا ديدن، در پيدايش حضور قلب و پيشگيري از عارضه حواس‌پرتي و شك، مؤثر است.
130. اگر در نماز حواسمان نباشد، آيا ميتوانيم نماز را به هم زده، دوباره شروع كنيم؟
برهم زدن نمازِ واجب و از سرگرفتن آن جايز نيست؛ مگر آنكه حواس شما به‌قدري پرت شود كه متوجه نماز نباشيد و نفهميد اصلا چه كار مي‌كنيد.
131. در بين نماز عصر يقين كردم نماز ظهر را نخواندهام، آيا لازم است نماز را تمام كنم يا ميتوانم نماز را باطل نمايم و نماز ظهر را شروع كنم؟
در اين مورد لازم است نيت خود را به نماز ظهر برگردانيد و نماز را تمام كنيد و همچنين است كه اگر در بين نماز عشاء متوجه شديد نماز مغرب را نخواندهايد و وقت عدول به نماز مغرب نگذشته است ـ يعني وارد ركوع ركعت چهارم نشدهايد ـ لازم است با نيت نماز مغرب، نماز را به پايان برسانيد.
132. قصد خواندن نماز ظهر داشتم، اشتباهاً نماز عصر را نيت كردم، حكم آن چيست؟
اگر قصد خواندن نماز ظهر داشتيد و اشتباهاً گفتيد نماز عصر ميخوانم، يعني اشتباه در تطبيق كردهايد و بعد متوجه شديد، نماز شما به‌عنوان ظهر صحيح است؛ اما اگر واقعاً قصد نماز عصر كرديد و در بين نماز متوجه شديد ـ چنانچه نماز ظهر را نخوانده باشيد ـ نيت را به نماز ظهر برگردانيد و نماز را به‌عنوان ظهر تمام كنيد.
133. اگر بعد از تمام شدن نماز ظهر، شك كنيم كه سه ركعت خواندهايم يا چهار ركعت، چه وظيفهاي داريم؟
به شك خود اعتنا نكنيد.
134. اگر در سجده يا پس از سر برداشتن از مهر، شك كنيم كه يك سجده انجام دادهايم يا دو سجده، وظيفه چيست؟
در مورد سؤال لازم است سجده ديگري را انجام دهيد،
تا يقين به انجام دو سجده حاصل شود.
135. اگر در حال قرائت تسبيحات اربعه، شك در تعداد سجدههاي ركعت قبل‌كرديم، چه وظيفهاي داريم؟
در مورد سؤال، به شك خود اعتنا نكنيد، و نماز را ادامه دهيد.
136. اگر در تعداد ركعات نماز صبح شك كنيم، آيا ميتوانيم بنا را بر دو بگذاريم؟
شك در ركعات نمازهاي دو ركعتي و سه ركعتي، موجب بطلان نماز ميگردد؛ بنابراين، در مورد سؤال، اگر پس از كمي تأمل، ظنّ به يك طرف پيدا نكرديد، نماز باطل است و بايد دوباره آن را به‌جا آوريد.
137. اگر در حال خواندن سوره قل هو الله، شك كردم كه حمد را خواندهام يا نه، آيا تكرار حمد لازم است؟
لازم نيست، و به‌طوركلي هرگاه مشغول ذكر يا فعلي از افعال نماز بوديد و در ذكر يا عمل قبلي شك كرديد، به شك خود اعتنا نكنيد؛ مثلاً اگر در وقت خواندن سوره حمد، در تكبيرة‌الاحرام شك كرديد؛ يا در سجده، شك در به‌جا آوردن ركوع نموديد و يا در وقت گفتن سلام نماز، در تشهد، شك كرديد به شك خود اعتنا نكنيد و در اصطلاح فقهي، اين شك، «شك در چيزي است كه محل آن گذشته است».
138. اگر پس از گفتن يكي از كلمات نماز، در صحيح ادا كردن آن كلمه شك كنم، چه وظيفهاي داريم؟
پس از گفتن اذكار نماز يا قرائت حمد و سوره، اگر در صحيح گفتن آن شك كرديد، به شك خود اعتنا نكنيد.
139. در حال سجده، شك كردم كه سجده آخر نماز است يا سجده شكر؛ چه كاري بايد انجام دهم؟
پس از برخاستن از سجده، تشهد و سلام را بگوييد؛ زيرا در اين صورت، اگر سجده آخر بوده، به وظيفه خود عمل كردهايد و اگر در واقع، سجده شكر بود، تشهد و سلام اضافي ضرري به نماز نميرساند.
140. اگر پس از اذان مغرب نسبت به خواندن نماز ظهر و عصر شك كرديم، قضاي آن لازم است يا خير؟
در مورد سؤال كه شك در انجام نماز، بعد از گذشتن وقت آن حاصل شده است، خواندن قضاي آن لازم نيست.